Siz hiç örümcek adam gördünüz mü, ekmek paralarını bir ipin ucuna bağlı olarak kazanan işçileri ? Ben gördüm bakın…
Bu işçiler koskoca gökdelenlerin camlarını şu gördüğünüz hiç bir güvenliği olmayan iplere bağlı bir şekilde temizliyorlar. Her bir katta aşağı yukarı 60 cam var ve gökdelenler minimum 9 katlar. Artık siz düşünün gerisini…
Bir elleri bağlı oldukları ipi tutarken, diğer elleriyle de cam silleri ve sabunlu bezleri tutuyorlar. Şimdi size ne hatırlatacağım.. İnşaatlarda iş güvenliği anlamında ihmalkarlığa ve işverenin gerek ağır kusuru, gerekse de taksirli eylemleri sonucu inşaatın tepesine güvencesiz çıkıp da sağlam bir şekilde evinin yolunu tutamayan kaç tane işçi oluyor biliyor musunuz? Nerden bileceğiz…. Basına yansımayan ve üstü kapatılan o kadar çok işçi ölümü var ki bu memlekette.
Zaten işçi ölümlerinde hiç bir işveren de sorumluluğu kabul etmez. Sorumluluğunu bertaraf etmek için elli takla atar. Borçlar Kanunu anlamında işverenin sorumluluğu ve inşaat sahibinin sorumluluğu yani kusursuz sorumluluk durumları yasada düzenlenmiş düzenlenmesine ama bir de uygulamaya bakalım, tam br facia..
Malum, işveren gereken önlemlerin alınması için mutlaka işyerinde işçilerden sorumlu müdürleri gerekli ikazları yapmıştır. Yapmıştır yapmasına ancak işçi eğitimsizlikten mi, işvereni dinlemediğinden mi hep kendi kusur ve hatasından dolayı inşaattan düşer ölür ya da sakat kalır zaten; değil mi !!! Duysanız da inanmayın.
Zira bu durumların, çoğu işverenlerin umurunda olduğunu bile sanmıyorum, onlar işçi ailelerine cüzi tazminatları verdikten sonra kendi lüks teknelerinde ya da evlerinde dinlenmeye çekilip, konunun basına yansımaması için 50 takla atıyorlardır; ancak ateş tabii ki düştüğü yeri yakıyor. Tabii öyle, işverenin karnı tok, sırtı pektir; işçi garibandır. İşçi, bareti, ipi önemsemez; mesaisi sonunda eve götürebilecek ekmek parasının derdindedir işçi.
Bu tarif etmeye çalıştığım işçilerin iş kazalarına kurban gitmesinin altındaki gerçek şudur ki, iş güvenliğine çok da önemin verilmediği bir ülkede yaşamaktayız. Zira, İş Mahkemelerinde işçilerin işverenlerin karşısında 1, 0 galip olduğu söylenir; bu doğrudur doğru olmasına ancak yukarıda bahsettiğim sus payı niteliğindeki tazminatları almaya mahkum edilen işçi aileleri, iş mahkemelerine bile gitmeye cesaret edemezler; tükenmişlerdir çünkü. Bu aldıkları tazminat miktarı da öleni geri getirmez maalesef.
4857 sayılı kanunun 80. maddesine göre 50 ve daha fazla personeli bulunan şantiyelerin İş Sağlığı ve Güvenliği (ISG) kurulu oluşturma zorunluluğu bulunmaktadır. Kurulun amacı çalışanları ve yönetimi bir araya getirerek, sağlık ve güvenlik problemlerine çözümler üretilmesi, eğitimlerin yapılması ve gerekli bilincin oluşmasını sağlamaktır. Sizce bu kurul kaç tane işyerinde oluşturulmuş ve gerekli denetimleri, yönetimleri yapmakta aktif rol oynamaktadır? Kaç tane işverenin sizce, İSG sistemi kural ve yönetmeliklerine uyup uymadıkları sorulmaktadır?
İş kanunu ve ilgili tüzük ve yönetmelikler kapsamında yapılan bir araştırmada, işyerindeki kazaların önlenmesinde kişisel koruyucu ekipman ve malzemelerin kullanılması konusu araştırılmıştır. İşverenin kontrolü ve bilgisi dahilinde, çalışanlara bu malzemelerin temini oldukça önemli bir husustur. Cevaplara göre şirketlerin %43’ü sadece şirket elemanlarına, %27’si bedeli mukabili ve %18’i de bedelsiz olarak altyüklenicilere de İSG ekipmanlarını temin etmektedirler. Burada çoğu şantiyenin kişisel koruyucu ekipman tanımından anladığının baret, emniyet kemeri gibi basit ekipman olduğu da gözlenmiştir ve bu da bahsettiğim anlamda işçi güvenliğinin sağlanması konusunda çok yetersizdir.
Tüm bu ve benzeri işçi güvenliğinin sağlanması açısından gerekli olan işveren yükümlülükleri yeniden düzenlenmeli ve bu yükümlülüklere uymayan işverenlere yasa, ciddi para cezaları getirmelidir. İşçi kazalarının azalması ve gereken önlemlerin işverenlerin desteğiyle sağlanması ve arttırılması dileklerimle.
Saygılarımla
Avukat/ Arabulucu Gizem Tan
twitter@avukatgizemtan