Son zamanlarda okuyucularımdan aldığım hatırı sayılır sayıdaki çek yasasıyla ilgili sorulara biraz da olsa cevap verebilmek adına; biraz kuru da olsa kanuni düzenlemelerle ilgili bilgi vermek isterim.
Çek Kanununda çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, idari nitelikteki bir yaptırım olarak düzenlendiğinden bu değişikliğin zorunlu sonucu olarak Kanunun 5 nci maddesinin ikinci,dördüncü,dokuzuncu ve onbirinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.Yürürlükten kaldırılan hükümlerin niteliğine baktığımızda;
– Çek hesabı sahibi gerçek kişi veya tüzel kişinin yönetim organının çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurma yükümlülüğü,
– Karşılıksız çek düzenleyen kişi hakkında soruşturma veya kovuşturma evrelerinde mahkeme tarafından çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı verilmesi,
– Karşılıksız kalan çekle ilgili olarak Cumhuriyet savcılığınca kovuşturmaya gerek görülmemesi veya açılan davanın beraat ile sonuçlanması halinde çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılması ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilmesine ilişkin düzenleme,
– Karşılıksız kalan çekle ilgili uygulanacak adli ceza hükümleri.
İdari nitelikte bir yaptırım olan çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına karşı yapılacak başvuru ve itirazlar hakkında 5326 sayılı Kabahatler kanunu hükümleri uygulanacaktır.
Karşılıksız kalan çek bedelinin ticari işlerde uygulanan temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödenmesi halinde çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, Cumhuriyet Savcısı tarafından kaldırılır ve bu husus Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilir.
Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına ilişkin kayıt, kaydın girildiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra Türkiye cumhuriyet Cumhuriyet Merkez Bankasınca resen silinecek ve bu işlem ilan edilecektir.
Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişi,bu aykırılığı içeren her bir çekle ilgili olarak bir yıla kadar hapis cezası uygulamasından vazgeçilerek Cumhuriyet Savcısı tarafından üç yüz Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına kadar hapis cezası uygulanır.
ÇEK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPAN KANUN İLE ESKİ VE YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERe baktığımızda…
1- Eski Türk Ticaret Kanununda yapılan değişiklik;
a) 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 726 ncı maddesinin birinci fıkrasında;
Hamilin cirantalarla ,keşideci ve diğer çek borçlullarına karşı haiz olduğu müracaat hakları çekin ibraz müddetinin bitiminden itibaren altı aya geçmekle zamanaşına uğrayacağı hükmündeki zamanaşımı süresi üç yıla çıkarılmıştır.
b) Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise;çek borçlularından birinin diğerine karşı haiz olduğu müracaat hakları bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ilekendisine karşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren altı geçmekle zaman aşımına uğramaktadır.
Yapılan değişiklik ile zamanaşımı süresi üç yıla çıkarılmıştır.
2- 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanununda yapılan değişiklik;
Yeni Türk Ticaret Kanunun 814 üncü maddelerinin birinci ve ikinci fıkralarında eski Türk Ticaret Kanununun yukarıda belirtilen hükmüne aynen yer verilmiş olduğundan bu maddedeki altı aylık zamanaşımı süresi üç yıla çıkarılmıştır.
Bana gelen bazı emaillere verdiğim ortak cevaplardan oluşuyor bu yazım. Daha ayrıntılı sorularınızın olması durumunda lütfen epostam olan gizem.tan@dgtanhukuk.com’a sorularınızı gönderiniz; ben de memnuniyetle cevaplarım.
Bu arada, tüm okuyucularımın Ramazan Bayramı’nı şimdiden kutlarım, zira yarından itibaren sınırlı internetim olacaktır. Ailemle beraber Amerika’ya gidiyorum, Orlando’ya. İzninizle aileme doymak istiyorum biraz. Ankara İstanbul arası mekik dokuyan bir aileye mensup olunca, beraber geçirilecek tatil günleri de kutsal oluyor haliyle…
Saygılarımla,
Avukat / Arabulucu Gizem Tan
twitter@avukatgizemtan